در خبرها آمده بود که معاونت سیما سرپرست شبکه اینترنتی جام جم را منصوب کرد ، این یعنی انحلال و پایان شبکه جهانی جام جم ، بعد از ۲۷ سال فعالیت که حدود دو دهه آن در اوج بود .
اعمال مدیریت نا آشنا به نیازها و ذائقه مخاطب یعنی اینکه شبکه جهانی جام جم ، تنها رسانه عام فرهنگی و اجتماعی فارسی زبانی را که از داخل برای ایرانیان و فارسی زبانان خارج از کشور بسیار آشنا و صمیمی بود ، به جای تقویت مدیریت ، برنامه ریزی صحیح و برقراری ارتباطات به روز ، از یک شبکه ماهواره ای فراگیر با پوشش کامل مناطق هدف به بستر اینترنت تبدیل کنند ، کاری که با مقدماتی سه ، چهار ساله مانند کم توجهی و نادیده گرفتن مقتضیات مخاطب آن سوی مرزها شروع شد و درست زمانی که دیگران با اهداف و مطامع سیاسی و فرهنگی خاص به دنبال جلب مخاطب ایرانی و فارس زبان هستند به آن جامه عمل پوشاندند .این اتفاق در حالی در داخل می افتد که این روزها خبر از شروع به کار شبکه فارسی تی آر تی ( T R T ) ترکیه و همچنین بازگشت شبکه من و تو به صحنه فعالیت و جذب مخاطب در میان است . این تصمیم مدیریتی در زمانی این چنینی و با نظر داشت جمیع ابعاد قطعا غیر کارشناسی و بسیار عجیب به نظر می رسد .
اینکه اعتراضات سال ۱۴۰۱ و تضییقات فراهم شده در آن سوی آب ها ، بر میزان مخاطبات خارج از کشور تاثیر منفی گذاشته است ، تردیدی نیست ، ولی توانمندی ها و امتیازات شبکه ایرانی جام جم از ابتدا با دیگر شبکه های فارسی زبان قابل مقایسه نبوده و نیست ، از جمله موارد قابل ذکر اینکه :
-فراهم بودن پهنه و گستره پخش شبکه در اروپا ، آمریکا و آسیا با اختصاص و تفکیک سه شبکه که تلاش داشتندبا درکی محیطی و تطبیق زمانی برنامه ها ( کنداکتور ) متناسب با زمان منطقه و محل اقامت مخاطب تنظیم و پخش شود .
-مخاطبان در هر کجای جهان امکان ارتباط زنده در برنامه های مختلف را داشتند و ارتباطی نزدیک تر و کاربردی تر حاصل می شد. .
-دسترسی آسان به فرهیختگان ، اندیشمندان و هنرمندان داخل کشور یک مزیت برای شبکه و رقابت ناپذیر برای دیگر شبکه های ماهواره ای فارسی زبان بود .
-در اختیار داشتن و دسترسی به آرشیو بسیار گسترده صدا و سیما و محصول سال ها تولیدات شبکه های سیما در همه حوزه ها ، امتیازی خاص و انحصاری در اختیار بوده است که سرمایه ای بزرگ به شمار می رود .
ایرانیان خارج از کشور به دلیل داشتن فرهنگ و اصالت تاریخی و تمدنی ایرانی در هرکجا که باشند ، با همه تاثیری که از جغرافیای محیطی می پذیرند ، همچنان شباهت های درخور توجهی با مردمان کشورهای محل سکونت خود دارند ، خانواده همجنان در میان غالب ایرانیان یک اصل است و هموطنان ما همچنان خانواده محور هستند . برای پخش و استفاده از تولیدات فرهنگی ، تلویزیون می تواند رسانه خوبی برای خانواده ها باشد ولی اینترنت چنین چیزی نیست .
اصولا پخش برنامه های تلویزیون در بستر وب و از طریق اینترنت به جای پخش ماهواره ای به هر دلیل که باشد ، در یک تراز و قابل مقایسه نیست ، شما یک خط را در اختیار دارید که در میان میلیون ها مورد مشابه ، چندان قابل اعتنا نخواهد بود ، دست کم تا امروز این شیوه پخش نتوانسته که مشابه یک برودکاست ماهواره ای عمل کند و مورد پذیرش قرار گیرد و رقیبی در برابر دیگران تلقی شود .
به راستی کدام کشور را سراغ داریم که تنها شبکه بین المللی به زبان اصلی مردمش را که به قصد هموطنان و همزبانان آن کشور تدارک دیده شده و برای خود سابقه و ارتباطاتی فراهم کرده است ، به دلایلی نامعتبر و برداشت های غیر کارشناسی همه سوایق ، تجربیات ، ارتباطات و سرمایه های سال های فعالیت هایش بهاین نحو نادیده گرفته شود.شاید گفته شود که این صرفا یک تغییر شکل در پخش است ، ولی حد اقل دانش رسانه ای و نیز توجه به سوابق کار و اقدامات مشابه در دیگر کشورها ، ناپختگی و غیر حرفه ای بودن چنین تصمیمی را بر ملا می کند .
گاهی برخی مسولان و دست اندرکاران صدا و سیما ، هزینه بر بودن و کم مخاطب بودن شبکه را دلیل تبدیل وضعیت و به نوعی تعطیلی غیر رسمی آن برشمردند . خوشبختانه صدا و سیما به عنوان یک رسانه عام و فراگیر همواره در معرض دید مخاطبان و نقادان و کارشناسان قرار دارد و مخاطبان شاهد چگونگی کارکرد و میزان مطلوبیت یا عدم مقبولیت کارکرد این دستگاه عظیم و پر هزینه هستند .
اگر بحث بر سر کم شدن مخاطب است ، باید گفت بنابر اقرار مدیران رسانه و همه کارشناسان سال هاست که صدا و سیما مرجعیت رسانه ای خود را در بسیاری حوزه ها از دست داده است و کم شدن مخاطب در مقایسه با سال های گذشته در باره شبکه های داخلی نیز اتفاق افتاده است ، در باره تعدادی از شبکه هایی که به زبان های خارجی برای خارج از ایران پخش می شود ، نیز این نکته صدق میکند که می توانند شبکه های موازی و مشابه را تعطیل کنند و بر تنوع و کیفیت شبکه دیگر بیفزایند.
در باره بالا بودن هزینه ها در صدا و سیما که بحث درستی است ، علاوه بر حذف شبکه های موازی و مشابه با حذف فعالیت هایی که اصالتا تکلیف صدا و سیما نیستند و نیز تعدیل نیروهای فراوانی که در سال های گذشته اغلب بدون امتحان و تخصص لازم به کار گرفته شده اند و نیز جلوگیری از ورود بی رویه نیروها در این حوزه می توان خدمت اساسی به سازمان و نیز دولت بابت بودجه عمومی کرد ، سال هاست که کارمندان بازنشسته صدا و سیما در باره حقوق پایین خودمعترض هستند و از این بابت به شیوه های مختلف مشکلات خود را به اطلاع مدیریت سازمان رسانده و می رسانند ، بنابراین اگر پر هزینه بودن صدا و سیما را یادآور می شوم ،منظورم تداوم به کارگیری و نیز انباشت نیروهای انسانی در سالهای گذشته است ، نه سطح دستمزدها ، از طرف دیگر ، صرف هزینه هایی است که به دلیل تعریف رسانه عام و فراگیر صوتی و تصویری و انحصاری بودن صدا و سیما در این وظیفه و رسالت سازمانی نمی گنجد .
نکته حایز اهمیت و لازم به یادآوری ، موقعیت خاص شبکه جهانی جام جم به لحاظ فارسی بودن ، ایرانی بودن و ارتباط موثر داشتن با ایرانیان به داشتن با ایرانیان به ویژه در سال های ۱۳۷۶ تا نزدیک به دو دهه ( بیش از ۱۵ سال ) است که بدون تردید مهمترین راه و امکان ارتباطی کشور با ایرانیان خارج بوده است. متاسفانه در حال حاضرنهادی موثر ، سازنده و فعال در ارتباط با ایرانیان با خارج از کشور فعال نیست . در مدت بیش از یک دهه گذشته در دولت های گذشته نیز ساز و کار دقیق و درستی در این زمینه فراهم نبوده است . دولت حاضر هم آن قدر ناترازی به ارث رسیده را معرفی می کند که بعید است گوش شنوایی درباره این ناترازی و سازماندهی ارتباط با ایرانیان داشته باشد .
امیدوارم با توجه به حساسیت موضوع و اهمیت مردم ایران در هرکجای جهان توجهات به این موضوع نیز جدی تر اعمال و برای ساماندهی و عقب نیافتادن رسانه انحصاری و موظف صدا و سیما ، همچنین ارتباط نزدیکتر با ایرانیان که سرمایه های پر افتخار و ارزشمند ، این آب و خاک هستند ، برنامه ریزی شود .
منتشر شده در روزنامه شرق - ۶ دی ماه ۱۴۰۳
این روزها هم زمان با اخبار تحولات سوریه که خود مجموعه ای از خبرهاست ، خبرهایی از تفییرات وسیع در بافت حاکمیتی سوریه پس از حاکمیت خاندان اسد ، اشغال ، تصرف ، آزاد سازی ، تجاوز ، تعدی ، آوارگی ها ، برگشتن پناهندگان و تحلیل و تفسیرهای مختلف
حملات پی در پی اسراییل به مناطق مختلف و زیر ساخت های نظامی و همچنین صنعتی سوریه و سرمایه سوزی وسیع که باز سازی و آبادانی این کشور را برای سالیان درازی به تعویق می اندازد ، از سوی دیگراظهار نظرهای مقامات کشورهای منطقه ، تفسیرها و تحلیل های کارشناسان سیاسی و اقتصادی با در نظر گرفتن منافع ملی کشور و وطن خود یا علایق و سلایق سیاسی و حزبی ، ، ، چند روز پیش شبکه خبری C NNامریکا گزارشی تلخ و بسیار تاثیر گذار از یکی از آخرین زندانیان بازمانده در زندانی مخوف در سویه مخابره کرد و طی آن یک زندانی را در تصویر نشان داد که از اینکه بعد از سال ها رنگ آفتاب را دیده و آزاد شده در حالیکه به دو تن از عوامل خبری در طرف راست و چپ خود تقریبا آویزان شده بود و از این موقعیت آزادی شوکه شده بود شور و شعف خاصی از خود نشان میداد ، گزارش یاد شده ،عواطف میلیون ها مخاطب سی ان ان را تحریک و آن ها را منقلب کرده بود ، امروز خبرگزاری ها گزارش دادند که فرد یاد شده در واقع یک شکنجه گر زندان بوده که به دلیل ترس به اعماق زندان خزیده و نهایتا به عنوان زندانی جا مانده توسط خبرنگار کشف شده ، ، ، البته این تقلب و تحریف از جانب تیم خبری نبوده ولی خیلی ها از جمله ایلان ماسک در این موردبه سی ان ان طعنه زدند .
در لا بلای تحلیل های متعددی جازسازی بعضی جملات یا گنجاندن برخی نکات که هیچ سنخیتی با بقیه ندارد مشاهده میشود ، مشخص است که تعدادی رند با اهداف خاص چنین دستکاری هایی می کنند ،این موارد طبعا در نقل های غیر مستقیم صورت میگیرد تا کانال ها و سایت های حرفه ای خبری
مخاطبان خبرها و تحلیل ها به طور طبیعی همه کارشناس رسانه نیستند یا فرصتی و گاه اهمیتی برای باز بینی و بررسی صحت و سقم مطالب ندارند ولی اصولا برای مخاطبان عموم رسانه ها به ویژه مطالب نقلی و غیر مستقیم پیشنهاد میکنیم قدری با تامل و دقت بیشتر به محتوا ، تناسب مطالب ، منبع خبر و فراوانی و تکرار آن مورد توجه کنیم.
حکومت اسراییل تنها حکومتی است که به دلیل حمایت و همراهی بی دریغ آمریکا ، بدون ملاحظه و نگرانی از محکومیت ها ، اعتراضات ، حق کشی ها به بمباران مناطق مسکونی در غزه ، لبنان ، سوریه اقدام کرده و همچنان به نادیده گرفتن آوراگی ، گرسنگی ، کشتار مردم غزه و سایر مناطق ادامه می دهد .
طبق خبرهای رسمی خبرگزاری ها اسرایل تا کنون بیش از ۴۵ هزار تن از مردم غزه و بیش ۴ هزار تن از مردم لبنان و هزاران نفر از مردم سوریه را کشته و حدود سه برابر این میزان را مجروح وبرای همیشه نقص عضو کرده است . چند روز پیش در مجمع عمومی سازمان ملل ۱۵۸ کشور به محکومیت اسراییل در اقدامات وحشیانه در سرکوب فلسطینی ها رای دادند و تنها ۹نه کشور غربی به سردمداری آمریکا در حمایت از اسراییل پرداختند . با همه این ها جنایات اسراییل در همه مناطق پیش گفته همچنان ادامه دارد .در خبرها آمده است که طی حدود شش روز گذشته نظامیان اسراییلی ۴۵۰ بار به مناطق مختلف سوریه حمله کرده اند و طی این عملیات یکطرفه و بدون مانع ،علاوه بر زیر ساخت های نظامی اعم از تجهیزات نظامی هوایی ، زمینی و دریایی ، اکثر فرودگاه ها را تخریب و عملا از کار انداخته است ، در این میان ترکیه که قبل از این ماجرا با اسراییل رابطه نزدیکی داشت با تظاهر به اهدافی انسانی برای مردم سوریه صرفا به دنبال منافع خود بوده و در تداوم استقرار نیروهای نیابتی خود ، آمریکا در پی حضور مستمر و حفاظت از پایگاه ها و تقویت نیروهایش و روسیه تنها درخواستش در امان بودن پایگاه های مستقر خود ، مسلحین یا مخافین ترکیبی از انواع نیروهای ضد اسد نیز اعلام کرده اند که بنای جنگیدن با اسراییل را ندارند ، در نتیجه اسراییل بدون هر گونه مانع و مقابله داخلی و خارجی به تهاجمات خود ادامه می دهد . در مقابل امیدواری اولیه جمعیت زیادی از آواره ها و پناهندگان برای بازگشت و اقدام به حرکت برای این منظور ، بخش های قابل توجهی از مردم تازه در حال رانده شدن و تجربه آوراگی هستند . کسانی که هیچ سازمان بین المللی ، کشور همسایه یا نهادهای مردمی توجهی به آن ها ندارند و در روزهای بسیار سرد آخر پاییز با شرایطی سخت و جانکاه روبرو شده اند ، بنابر آنچه که برشمردیم ، در این هیاهوی افسارگریخته هیچکدام به طور قطع و یقین برای سوریه و مردمش دلسوزی ندارند.
بعید است که داستان رنج و محنت های مردم سوریه تنها با رفتن بشار اسد و دار و دسته او به این زودی ها پایان یابد . امیدواریم ، در همه جای جهان مردم در امن و آسایش و از خطر فقر و فلاکت و آوارگی و مهاجرت اجباری به دور باشند .